język sanskrycki

język sanskrycki, (z sanskrytu saṃskṛta, „zdobiony, kultywowany, oczyszczony”), Stary język Indo-aryjski, w którym najstarszymi dokumentami są Wedy, skomponowane w tak zwanym wedyjskim sanskrycie., Chociaż dokumenty wedyjskie reprezentują dialekty znajdujące się wówczas w północnym midlands subkontynentu indyjskiego i obszarach bezpośrednio na wschód od niego, najwcześniejsze teksty-w tym Rigveda („Veda skomponowana w wersach”), które uczeni na ogół przypisują około 1500 r.p. n. e.—pochodzą z północno-zachodniej części subkontynentu, obszaru starożytnych siedmiu rzek (sapta sindhavaḥ).,

to, co zwykle nazywa się klasycznym sanskrytem—ale w rzeczywistości jest językiem zbliżonym do późnej wedyjskiej, używanym wówczas na północnym zachodzie subkontynentu – zostało elegancko opisane w jednym z najlepszych gramatyk, jakie kiedykolwiek powstały, Aṣṭādhyāyī („osiem rozdziałów”) skomponowanym przez Pāniniego (ok. Aṣṭādhyāyī z kolei był przedmiotem bogatej literatury komentatorskiej, której dokumenty znane są od czasów Kātyāyany (IV–III wiek p. n. e.)., W tej samej tradycji Pāṇińskiej było wiele prac na temat semantyki i filozofii języka, których szczyt jest reprezentowany przez Vākyapadīya (Traktat o zdaniu i słowie) Bhartarihari (koniec VI–VII w.n. e.).

w ciągu swojej długiej historii sanskryt był pisany zarówno pismem Devanāgarī, jak i różnymi regionalnymi skryptami, takimi jak Śāradā z północy (Kaszmir), Bāṅglā (Bengali) na wschodzie, Gujarātī na Zachodzie oraz różnymi południowymi skryptami, w tym alfabetem Grantha, który został opracowany specjalnie dla tekstów sanskryckich., Teksty sanskryckie nadal są publikowane w skryptach regionalnych, chociaż w dość niedawnych czasach Devanāgarī stało się bardziej powszechne.

istnieje duży korpus literatury w sanskrycie obejmujący szeroki zakres tematów. Najwcześniejsze kompozycje to teksty wedyjskie. Istnieją również ważniejsze dzieła dramatyczne i poetyckie, choć dokładne daty wielu z tych dzieł i ich twórców nie zostały ostatecznie ustalone., of Śakuntalā”), Vikramorvaśīya („Urvaśī Won Through Valour”), Kumārasambhava („The Birth of Kumāra”), and Raghuvaṃśa („The Lineage of Raghu”); Śūdraka and his Mṛcchakatika („Little Clay Cart”), possibly dating to the 3rd century ce; Bhāravi and his Kirātārjunīya („Arjuna and the Kyratu”), from approximately the 7th century; Māgha, whose Śiśupālavadha („The Zabijaniu of Śiśupāla”) dates to the late 7th century; and from about the early 8th century Bhavabhūti, who wrote Mahāvīracarita („Deeds of the Great Hero”), Mālatīmādhava („Mālatī and Mādhava”), and Uttararāmacarita („The Last Akt of Rama”)., Dwie epiki Rāmāyaṇa („życie Rāmy”) i Mahābhārata („Wielka opowieść o Bhāratach”) zostały również skomponowane w sanskrycie, a pierwsza jest uważana za pierwsze dzieło poetyckie (ādikāvya) Indii. Pañcatantra („Traktat w pięciu rozdziałach”) i Hitopadeśa („pożyteczna Instrukcja”) są głównymi przedstawicielami literatury dydaktycznej. Sanskryt był również używany jako medium do komponowania traktatów różnych szkół filozoficznych, a także prac z logiki, astronomii i matematyki.

sanskryt nie ogranicza się do kompozycji hinduistycznych. Był również używany przez Jainę i buddyjskich uczonych, tych ostatnich głównie buddystów Mahāyāna. Ponadto sanskryt jest uznawany w Konstytucji Indii zarówno jako język klasyczny, jak i język urzędowy i nadal jest używany w mediach naukowych, literackich i technicznych, a także w czasopismach, radiu, telewizji i filmie.

w swojej strukturze gramatycznej sanskryt jest podobny do innych wczesnych języków indoeuropejskich, takich jak grecki i łacina. Jest to język fleksyjny., Na przykład, sanskrycki system nominalny—obejmujący rzeczowniki, zaimki i przymiotniki-ma trzy rodzaje (męski, żeński i nijaki), trzy liczby (pojedyncza, podwójna i mnoga) i siedem przypadków składniowych (mianownik, biernik, instrumentalny, celownik, ablacyjny, dopełniacz i miejscownik), oprócz wołacza. Jednak pełny zestaw różnych form występuje tylko w liczbie pojedynczej rodzaju męskiego Deva – 'Bóg': nominatywny devas( devaḥ przed pauzą), biernikowy devam, instrumentalny devena, celowy devāya, ablacyjny devāt, dopełniacz devasya, lokatywny deve i wokatywny deva.,

przymiotniki są odmieniane tak, aby zgadzały się z rzeczownikami, a w niektórych przypadkach istnieją odrębne formy przymiotnikowe: np. tasmai, tasmāt, tasmin (odpowiednio celownik męski, ablatywny i miejscownik l.poj.) 'that one.'

czasowniki odmieniają czas, tryb, głos, liczbę i osobę., papāca 'gotował', odnoszący się do aktu dokonanego w przeszłości, wyłączając dzień mówienia, i którego mówca nie był bezpośrednio świadkiem lub nie jest osobiście świadomy; imperatyw pacatu 'powinien, musi gotować', wyrażający polecenie, prośbę lub zaproszenie do wykonania aktu; optatywny pacet, używany w tym samym znaczeniu, co imperatyw; precatywny pacyāt 'może gotować', wyrażający życzenie; i kontrafaktyczny warunkowy apakṣyat 'jeśli (on nie jest świadomy, że nie jest) gotowane, gdyby (on) gotował, gdyby (on) gotował, gdyby (on) gotował.,”Istnieją również formy środkowe („gotować dla siebie”) odpowiadające właśnie cytowanym formom: pacate „gotuje, gotuje, „pakṣyate” gotuje, „paktā” gotuje, „apakta” gotuje, gotuje, „apacata” gotuje, „pece” gotuje, „pacatām” powinien, musi gotować, „pakṣīṭa” może gotować, „apakṣyata” jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował, jeśli (i) gotował.”Istnieje również bierna, jak w przypadku trzeciej liczby pojedynczej teraźniejszości indykatywnej” …jest gotowana.”Wczesny wedyjski zachowuje pozostałości wcześniejszego aspektu kontrastu między doskonałością a niedoskonałością.