Auguste Comte
5.3 de religie van de mensheid
De ondertitel van het systeem is een verhandeling over sociologie die de religie van de mensheid vervangt. Terwijl de verschillende vormen van het deïsme het idee van God behouden en religie oplossen in een vagereligiositeit, stelt Comte precies het tegenovergestelde voor: een religie zonder God of het bovennatuurlijke. Zijn project had weinig succes; heeven bereikte een krachttoer door zowel gelovigen als niet-gelovigen tegen hem te verenigen., De vele belachelijke details van Comte ‘ sreligion maakten de taak van zijn tegenstanders nog gemakkelijker. Maar dit aspect van Comte ‘ s gedachte verdient beter dan het in diskrediet brengen waarin het is gevallen (Wernick 2000; de Lubac 1945).
Comte definieert religie als “de toestand van volledige harmoniepecular voor het menselijk leven wanneer alle delen van het leven zijn geordend in hun natuurlijke relaties met elkaar” (1851,v.2, 8; E.,v. 2, 8). Comte definieert religie ook als eenconsensus, analoog aan wat gezondheid is voor het lichaam., Religie heeft twee functies, afhankelijk van het standpunt van waaruit men het bestaan beschouwt: in haar morele functie moet religie elk individu regeren; in haar politieke functie moet ze alle individuen verenigen. Religie heeft ook drie componenten, overeenkomend met de drievoudige verdeling van de cerebrale tafel: leer, aanbidding en moralrule (discipline). Comte ‘ s discussie gaat vooral over de eerste twee., Als men de eerste beschouwt als gerelateerd aan het geloof en de tweede aan de liefde, dan neemt hun relatie twee vormen aan: ‘de liefde komt eerst en leidt ons naar het geloof, zolang de groei spontaan is;maar wanneer zij systematisch wordt, dan wordt het geloof geconstrueerd om de werking van de liefde te regelen’ (1852, V.2, 152; E.,v. 2, 83). In het begin had Comte de traditionele orde gevolgd en de leer vóór de verering gepresenteerd, maar hij gaf spoedig prioriteit aan het ambt en zag deze verandering als een aanzienlijke stap voorwaarts.,
in de positivistische religie hebben aanbidding, leer en morele regel allemaal hetzelfde doel, namelijk de mensheid, die geliefd, gekend en behouden moet worden. Reeds de algemene conclusies van de cursus vergeleken het begrip van de mensheid met dat van God,bevestigend de morele superioriteit van de eerste. Maar pas in 1847 maakt comte de substitutie expliciet; sociologische synthese komt om theologische synthese te vervangen. Het lidmaatschap van de mensheid is sociologisch, niet biologisch., Om te behoren tot wat wordt gedefinieerd als het continue geheel van convergente wezens — Comte ‘ s term voor(voornamelijk menselijke) wezens die de neiging hebben om het eens te zijn — moet men er de moeite waard van zijn. Alle “mestproducenten” zijn uitgesloten; omgekeerd kunnen ook dieren die belangrijke diensten hebben verricht,worden opgenomen., Strikt genomen moet men zich tot de sociologie wenden voor de kennis van de wetten van de menselijke orde, maar zoals de laatste natuurwetenschapper alle anderen kapitaliseert, is het de gehele encyclopedische schaal(échelle ; zij is het resultaat van de classificatie der Wetenschappen) die de leer van de nieuwe religie vormt, die daardoor wordt gedemonstreerd en niet meer wordt geopenbaard of geà nspireerd.de belangrijkste nieuwigheid van de religie van Comte ligt daarom in het werk, dat zowel privé (binnen het gezin) als openbaar is., De positivisten zetten een heel systeem van gebeden, hymnen en sacramenten op (Wright 1986). Omdat deze allemaal grotendeels geïnspireerd waren door de pathologische aanbidding, werd gezegd dat het ‘katholicisme zonder christen’ was, waarop de positivisten antwoordden dat het’patholicisme plus wetenschap’ was. De bekendste en meest belangrijke aspecten van Comte ‘ s religie zijn te vinden in haar publieke aanbidding,en in de positivistische liturgische kalender. Omdat de mensheid meer bestaat uit doden dan uit levende wezens, ontwierp het positivisme een heel systeem van commemoraties, die het gevoel van de historische continuïteit van de mensheid moesten ontwikkelen., Dus, de aanbidding van de mensheid neemt is de aanbidding van grote mannen. In tegenstelling tot de Franse revolutionaire kalender, die het ritme van de seizoenen volgde, neemt de positivistische kalender zijn inspiratie uit de geschiedenis en brengt hulde aan grote mannen uit alle landen en alle tijden.de wens om het onderscheid tussen temporele en spiritualpowers te behouden leidde ertoe dat Comte en zijn volgelingen de scheiding van Kerk en staat eisten. Het is echter minder vaak opgemerkt dat de twee machtsvormen in verschillende relaties met de ruimte staan., De religieuze samenleving is van nature katholiek, in de zin van universeel, en heeft daarom geen andere grenzen dan die van de planeet; het oppervlak van aState voldoet aan verschillende eisen, die vrij strikte geografische grenzen opleggen. Het contrast tussen de Franse politieke geschiedenis en de Engelse politieke geschiedenis, die in Comte ‘ s tijd een gemeenschappelijke plaats was (zie bijvoorbeeld Tocqueville of Guizot; het is al aanwezig in Montesquieu en Voltaire) illustreert het punt: Er is geen scheiding van Kerk en staat in Groot-Brittannië, in die zin dat de Koningin ook het hoofd van de Anglicaanse Kerk is., De belangrijkste toepassing ervan houdt echter verband met de vraag: centralisatie tegen lokale machten, een ander aspect van de ruimtelijke dimensie van de politiek. Van de twee politieke modellen die voortdurend in de loop worden geconfronteerd, geeft Comte duidelijk de voorkeur aan het Franse. Het kenmerkende verbond van de monarchie met het volk tegen dearistocratie ging gepaard met een centralisatie die de revolutie zich tevreden stelde met het consolideren., Men zou dus kunnen geloven dat Comte een aanhanger was van gecentraliseerde politieke (dat wil zeggen:tijdelijke) macht, terwijl het tegendeel in feite het geval was, zoals voorgesteld om Frankrijk te verdelen in zeventien administratieve regio ‘ s, meer of minder gelijk aan de oude provincies (1851, V.4, 421; Vernon1984). Centralisatie geldt alleen voor de spirituele kracht.
5.4 ethiek en sociologie
positivisme stelde al heel vroeg zijn wens om een morele doctrinethe te construeren die niets te danken heeft aan het bovennatuurlijke., Als we een spirituele kracht nodig hebben, is dat omdat sociale kwesties vaak eerder moreel dan politiek zijn. De hervormingen van de samenleving moeten in een bepaalde volgorde worden doorgevoerd: men moet ideeën veranderen, vervolgens moraal (les moeurs; het woord is moeilijk te vertalen: het is iets als manieren van handelen,gewoonten, les us et coutumes), en pas dan instellingen. Maar met het systeem verandert de morele doctrine (ethiek) statusen wordt het een wetenschap, die tot taak heeft de sociologie uit te breiden om rekening te houden met individuele verschijnselen, in het bijzonder affectieve.,de termen van het probleem en de oplossing ervan worden gegeven door een uitspraak in de marge van de cerebrale tabel: “Act from affection and think in order to act” (1851, V.1, 726; E.,v. 1, 594). Het eerste deel van dit ‘systematische vers’ wordt gegarandeerd door de dominantie van het hart; maar van de tien ‘affectieve krachten’ komen de eerste zeven overeen met egoïsme, de laatste drie met altruïsme. De hele vraag is te weten welke de overhand zouden krijgen, die van “persoonlijkheid” of die van”gezelligheid”., Hoewel het belangrijk is om de natuur van de sympathische instincten te erkennen, wordt men gedwongen om hunnatieve zwakte toe te geven: de suprematie van de egoïstische tendensen is zo duidelijk dat het zelf een van de meest opvallende kenmerken in onze natuur is. Het grote menselijke probleem is om de natuurlijke orde om te keren en jezelf te leren leven voor anderen.
de oplossing bestaat uit het “reguleren van de binnenzijde door de buitenzijde” en is bijgevolg afhankelijk van een goed gebruik van de binnenzijde. De enige manier waarop altruïsme kan winnen, is om zich te verbinden met de geest, om het zijn dienaar te maken en niet zijn slaaf., Het hart, zonder het licht van de rede, is blind. Aan zichzelf overgelaten wordt affectiviteit gekenmerkt door zijn inconsistentie en instabiliteit. Daarom moet de binnenzijde worden gereguleerd, dat wil zeggen gedisciplineerd. En deze taak is aan de buitenkant toegewezen, omdat de uiterlijke Realiteit De beste regelgevers is. Wat haar eigen gebreken ook mogen zijn, de orde die de wetenschap in de natuur uitspreekt is, door haar onverschilligheid voor onze verlangens, een bron van discipline., De erkenning van een onveranderlijke externe orde wordt dus ‘de objectieve basis van ware menselijke wijsheid’, en’ in de verplichting zich daaraan te conformeren ‘vinden onze effekten’ een bron van fixatie die geschikt is om hun spontane grilligheid te controleren, en een directe stimulans voor de dominantie van de sympathische instincten ‘ (1851, V.1.322; E., v. 1, 257). De wetenschap heeft nu een morele functie; maar dat betekent ook dat ‘gedachten voor gevoelens moeten worden gesystematiseerd’ (1851, V. 1, 21; E., v., 1, 17) en dat, als morele overwicht de primaire toekenningvan de geestelijke macht is, die macht niet in staat zou zijn haar taken uit te voeren zonder de hulp van een superieur intellect.terwijl Durkheim en Lévy-Bruhl een morele wetenschap ontwikkelden die gebaseerd was op de morele doctrine,waren ze sterk afhankelijk van dit aspect van het systeem. Net als het woord ‘sociologie’, werd het woord ‘altruïsme’ bedacht door Comte., Comte was zich diep bewust van wat mens en dier gemeen hebben en stond dicht bij wat tegenwoordig bekend staat als ‘evolutionaire ethiek’: hij zag de samenwerking tussen mensen als continu met fenomenen waarvan de biologie ons nog meer voorbeelden geeft. Dezelfde interesse in biologie bracht hem ertoe om de geneeskunde te koppelen aan de doctrine en zelfs aan religie. In onze moderne samenlevingen is de studie van de mens ‘ nu irrationeel verdeeld over drie klassen van denkers: de artsen, die alleen het lichaam bestuderen; de filosofen, die zich voorstellen de geest te bestuderen; en de priesters, die speciaal het hart bestuderen ‘(1852, v. 2, 437; E., v., 2, 356). Om dit te verhelpen en de eenheid van onze natuur te respecteren, stelde hij voor om de nieuwe geestelijkheid een rol te geven in de geneeskunde,onder andere omdat er geen betere goedkeuring is van een hygiëneregel dan een religieus decreet. Voordat hij stierf, had hij nog de tijd om in zijn brieven aan Audiffrent de eerste beginselen van de asociologische theorie van ziekten te schetsen.na zijn dood was de invloed van Comte meer afhankelijk van dissidenten dan van orthodoxe positivisten zoals Pierre Lafitte inFrance en Richard Congreve en Frederic Harrison in Engeland.,
over het algemeen werd het systeem niet goed ontvangen. Bijna onmiddellijk brachten Mill en Littré het idee naar voren dat er een goede graaf, de auteur van de cursus, en een slechte graaf,de auteur van het systeem waren. Het is echter onmogelijk om zich alleen te beperken tot de cursus. De vroege werken hadden een sterke indruk gemaakt op sommige van de knapste koppen van die tijd; ze blijven verplichte lectuur voor iedereen die positivephilosofie wil begrijpen, omdat ze nog steeds tot de beste introducties van het onderwerp behoren., De cursus maakte geen deel uit van het oorspronkelijke project,dat Comte nooit uit het oog verloor; het werk wordt het best beschouwd als een aparenthese, weliswaar twintig jaar open, maar die Comte moest zeer snel sluiten. De reden waarom Comte het Plan van 1822 altijd als fundamenteel had gepresenteerd, is dat, te beginnen met de titel, men de twee thema ‘ s vindt die hij van plan was door te denken in hun relatie tot elkaar: wetenschap en maatschappij. De belangrijkste vraag is van politieke aard: hoe moet de samenleving worden gereorganiseerd?,Wetenschap, hoewel aanwezig vanaf het begin, speelt een secundaire rolals de middelen om het gekozen doel te bereiken. Al het werk van Comte richt zich op het fundament van een discipline waarin de studie van de samenleving uiteindelijk positief, wetenschappelijk zal worden. Zijn idee van sociologie is niet precies wat we vandaag gewend zijn; maar de huidige betekenis van het woord ‘positivisme’, volgens welke het slechts een filosofie van de wetenschap is, is nog misleidend als een aanwijzing voor Comte ‘ s gedachte., Hoewel de grondlegger van het positivisme terecht wordt beschouwd als een van de grote filosofen van de wetenschap, samen met Poincaré en Carnap, is zijn natuurlijke plaats elders, samen met sociologen zoals zijn tijdgenoten Marx en Tocqueville. Alleen wanneer de vraag rijst wat Comte onderscheidt van de latterdoost de wetenschap in beeld komen.de grenzen van Comte ‘ s wetenschapsfilosofie zijn gemakkelijk te zien, maar dit doet hun waarde niet af, die aanzienlijk blijft. Maar hetzelfde kan niet gezegd worden van de positieve politiek., Aangezien de scheiding van geestelijke macht en wereldlijke macht berust op de scheiding tussen theorie en praktijk, onthield Comte zich van elke directe politieke actie en veroordeelde hij bijvoorbeeld het besluit van Mill om lid te worden van het parlement. Maar zijn eigen project voor de reorganisatie van de samenleving presenteert een soortgelijk probleem. In zijn geschriften is het moeilijk om datgene wat betrekking heeft op objectieve sociale wetenschap te onderscheiden van een reformprogram dat alleen een persoonlijke mening weergeeft.
afgezien van deze moeilijkheid zijn de zwakke punten van het positieve beleid talrijk., Onder hen zijn degenen die het meest in het oog vallen (kritiek op de mensenrechten, lof voor de dictatuur) niet noodzakelijkerwijs de meest ernstige, want bezwaren tegen de eerste zijn gemakkelijk te beantwoorden. Bijvoorbeeld, terwijl Comte de Vrijheid van geweten bekritiseert, is hij altijd sterk voorstander van de Vrijheid van meningsuiting. Wij moeten ook zijn diep respect voor spontaniteit geruststellend vinden, gezien het feit dat het een belangrijk onderdeel is van ons idee van vrijheid. Ernstiger, misschien, lijken de gevolgen van de afwijzing van de psychologie. De moralevraag, ‘ Wat moet ik doen?,’, wordt niet meer gevraagd in de eerste persoon, en wordt getransformeerd in een technisch probleem:’wat moet er worden gedaan om mannen ethischer te maken?”Ook de positivisten werden uitgenodigd om open te leven, waardoor het onderscheid tussen privé-en openbare leven verdwijnt.
echter, alleen rekening houdend met de zwakke punten van het positieve beleid zou niet eerlijk zijn. Zelfs als Comte zich vaak vergiste, zijn theorie van consensus, evenals de ernst waarmee hij de vraag beschouwde ‘ welke religie na de dood van God?,”(om maar twee voorbeelden te geven) zullen ons waarschijnlijk helpen bepaalde problemen op te lossen die onze samenleving aangaan. Comte ‘ s gedachte is resoluut gericht op de toekomst. De Orde van de tijd, zei hij, is niet verleden-heden-toekomst,maar eerder verleden-toekomst-heden. Deze laatste, die slechts “een vagelijk en Vluchtig tijdsinterval is dat het interval tussen twee tijdsintervallen vult en deze samenbindt , kan alleen worden verkregen met behulp van de twee uitersten die het verenigt en scheidt” (1851, v. 2, 364; E., v. 2, 296)., Hij die schreef ‘from out of an expected grave’ (1857, ix)concludeerde dat positieve utopieën nuttig waren (de Boni 1997). Verschillende tekenen doen vermoeden dat wij in de nabije toekomst getuige zullen zijn van een betere ontvangst van dit aspect van Comte ‘ s filosofie.